Jezus laat zich zelden verleiden tot zware theologische uiteenzettingen. Hij spreekt liever in beelden. Een metafoor vertelt vaak op een vereenvoudigde manier hoe ingewikkelde zaken functioneren, zodat jong en oud begrijpt waar het over gaat. Het doet er niet toe of je een denker bent of een doener, of je hoog opgeleid bent of levenswijsheid hebt verzameld: het verhaal van de wijnbouwer en de wijnstok is voor iedereen helder en duidelijk.
- Voor de lezingen van de vijfde zondag van Pasen: klik hier.
Stel: de Vader in de hemel is een
wijnbouwer. Dan is de Zoon de ware wijnstok, Gods bron van geloof op aarde. De
volgelingen van Jezus zijn dan de ranken, ze dragen vruchten en worden gevoed
door Gods Woord. Ze worden bijgesnoeid om meer vruchten te dragen. Het is een
mooie beeldspraak.
Verbondenheid
Meteen vertelt Jezus iets over zichzelf en
over ons, mensen. Hij noemt zichzelf de ware wijnstok. Er zijn nog veel andere
wijnstokken, maar expliciet zegt Hij daar niets over. Zijn volgelingen noemt
Jezus de ranken. Hij zegt niet: “Jij bent een rank, Petrus, en jij ook Jakobus,
en...” De ranken behoudt Jezus in het meervoud. Toch verduidelijkt Hij dat de
ranken niet allemaal identiek dezelfde zijn. Ieder mens is anders: anders dan
zijn naasten, en anders dan Jezus zelf. Niemand wordt gevraagd om zijn of haar
persoonlijkheid te negeren of te ontkennen of op te heffen in functie van het
groter geheel. Wel is de eenheid – onderling én met God – bepaald door Jezus en
zijn leer en door de manier waarop wij er mee omgaan. Wij zijn met Jezus
verbonden en zo ook met de Vader. We zijn langs Jezus bovendien met elkaar ook
verbonden.
Jezus verlaat het niveau van het beeld en
gaat dieper in op de betekenis. “Blijf in Mij, dan blijf Ik in jullie.” Wanneer
wij Jezus in ons leven toelaten en zijn woorden (of beter: zijn leer)
overdenken en er naar trachten te leven, dan volgen we niet alleen de
Mensenzoon, maar verheerlijken wij daarmee ook de Vader.
Verantwoordelijkheid
Wie niet verbonden leeft met Jezus, die verdort in de beeldspraak en wordt in het vuur gegooid. Hier komen we bij een kritiek punt in het verhaal. Iedere mens krijgt een verantwoordelijkheid toebedeeld in de metafoor. Het kan niet altijd “vrijheid-blijheid” zijn. Mensen op hun verantwoordelijkheid wijzen, is overigens geen negatief gegeven. Het biedt kansen. Om het met de beeldspraak te zeggen: God, de wijnbouwer, heeft Jezus niet als wijnstok in de aarde geplant opdat Hij ranken zou kunnen weggooien.
Dat is niet het doel, het kan zelfs niet beschouwd worden als zijdelings
voordeel. Ranken worden enkel en alleen verwijderd als het niet anders kan. De
Vader, en de Vader alleen, bepaalt wanneer dat onvermijdelijk is. Dat is meteen
een duidelijke oproep om onze waarschuwende wijsvinger naar anderen toe vlug
weer uit de lucht te halen en ons te richten op onze eigen opdracht.
Een verhaal over groeikansen
De boodschap is niet veroordelend en
negatief, maar dynamisch en positief. Als je je verbonden weet met Jezus en met
zijn leer, dan zal je ongetwijfeld vruchten dragen. Perfectie bestaat niet en
wordt dus ook niet verwacht. De ware kracht van het geloof zit in de
groeikansen. Vandaar dat Jezus ook een beeld gebruikt dat verbonden is met
groei in de natuur. Die groei wordt verder bewerkstelligd door de Geest, wiens komst wij met Pinksteren vieren.
Laat je dus voeden door Christus, vertrouw op de wijsheid van de Vader. Dan mag je vragen wat je nodig hebt. Dan
kan je doorgroeien tot voorbij je eigen verwachtingen, niet alleen als individu,
maar ook als gemeenschap.