We vieren dit weekend Beloken Pasen. Daar hoort van oudsher de evangelietekst van de ‘Ongelovige Tomas’ bij. Acht dagen na zijn verrijzenis, verschijnt Jezus aan Tomas en de leerlingen. (Johannes 20, 26-29) Hij was op de avond van Paasdag al verschenen onder de leerlingen, maar toen was Tomas er niet bij. Hij weigerde te geloven dat Jezus onder hen aanwezig was geweest. (Johannes 20, 24-25)
- Voor de lezingen van deze zondag: klik hier.
De zondag na Pasen heeft wel meer namen. Elk geven ze op hun
eigen manier een facet weer van het einde van het Paasoctaaf…
Dominica in albis (Witte zondag)
In de vroege Romeinse ritus stond de Paasweek bekend als
"Witte Week" (in het Latijn : Ebdomada alba), verwijzend naar de
witte gewaden die gedurende die week gedragen werden door de mensen die tijdens
de Paaswake waren gedoopt.
Beloken Pasen (Pâques close)
'Beluiken' is het tegenovergestelde van 'ontluiken'. Het duidt op afsluiten, dichtdoen. In het Frans spreekt men van "Pâques close". Deze omschrijvingen beklemtonen dat op deze zondag het Paasoctaaf eindigt. Paasoctaaf verwijst de acht dagen vanaf Paaszondag tot en met de tweede Paaszondag.
Het Paasoctaaf
is een week van liturgische feestdagen, van Paaszondag tot en met de tweede
Paaszondag, en wordt daarom soms ook ‘een week van zondagen’ genoemd. Na Beloken Pasen wordt dit lange feest afgerond.
Sint-Tomaszondag
Beloken Pasen wordt in de Orthodoxie Sint-Tomaszondag genoemd, verwijzend naar de lezing uit het evangelie. Tijdens de eucharistie wordt ook in de Rooms-katholieke liturgie het verhaal gelezen van de apostel Tomas, uit het Johannesevangelie.
Johannes kan maar
niet geloven dat Jezus uit de dood opgestaan is en aan de andere leerlingen
verscheen in zijn afwezigheid. Dat gebeurde op de eerste dag, Verrijzeniszondag
dus. Een week later is Jezus opnieuw verschenen. Dan is Tomas er wel bij en
moét hij wel geloven. Heel logisch dat deze lezing gekozen wordt voor Beloken
Pasen.
Ook voor ons is de verrijzenis een mysterie. Het overtreft ons verstand, we kunnen het niet vatten. In ieder van ons schuilt de reflex van Tomas om te twijfelen, maar evenzeer de openheid om ten volle te geloven (Johannes 20, 28). Tomas brengt de complexiteit van de geloofsovergave in beeld.
Quasimodozondag
In Frankrijk wordt deze zondag nog vaak Quasimodozondag genoemd. Het woord ‘quasimodo’ is gevormd uit de eerste Latijnse woorden van het traditionele introïtus (de openingszang) in de Tridentijnse mis. Het was vroeger de gewoonte om een mis te noemen naar de eerste woorden van de openingszang.
Dit introïtus is overigens vrij merkwaardig qua tekst. De vertaling luidt: “Net zoals pasgeboren kinderen moet je verlangen naar pure, spirituele melk. Verheug je tot eer van God, onze Helper, roep van vreugde tot de God van Jakob.” De tekst is genomen uit de eerste Petrusbrief (1 Petrus 2, 2-3).
Pasen brengt een nieuwgeboorte met zich mee. "Alleen wie nieuw wordt geboren, kan het koninkrijk van God zien." (Johannes 3, 3) Als Nieuwgeborenen zij wij meer dan ooit ontvankelijk voor een puur geloof dat we in het Woord van God vinden. Deze diep-spirituele boodschap verwijst meteen ook naar Pinksteren: met een herbevestigd, vernieuwd geloof in de opstanding van de Heer dienen we ons ons open te stellen voor de gave van de Geest.
Het karakter van Quasimodo in ‘Notre-Dame de Paris’, de
roman van Victor Hugo, is trouwens geïnspireerd op deze naam. Het is inderdaad op
een quasimodo-zondag dat de priester Claude Frollo hem ophaalt op het voorplein
van de kathedraal.
Barmhartigheidszondag
Op deze zondag wordt in de liturgie de goddelijke barmhartigheid gevierd. God heeft in zijn goedheid zijn eniggeboren Zoon als Verlosser geschonken en Hem doen verrijzenis, waardoor ook wij deelachtig kunnen zijn aan het eeuwig leven. In 2000 heeft paus Johannes Paulus II deze benaming vastgelegd.
Kerstmis en Pasen geven samen deze Barmhartigheid weer: God heeft de wereld zodanig liefgehad, dat Hij ons zijn Eniggeboren Zoon heeft gegeven. (Johannes 3, 16) Hij is als mens hier op aarde gekomen, Hij werd geboren in onze wereld en in onze tijd, en is als mens ook gestorven. De liefde van God is niet geëindigd met de dood van Jezus, maar op een hoger niveau opgetild. Langs de Verrijzenis gaat het verhaal verder. Door in Hem te geloven, zijn we kinderen van het Licht. (Johannes 1, 12)
En hoe kunnen wij dan waarlijk leven als kinderen van het Licht? Dat vertelt ons de eerste lezing van deze zondag, uit de Handelingen. (Handelingen 2, 42-47)