De advent is eigenlijk een harmonisch, tweestemmig verlangen. De bovenstem, die goed herkenbaar is en vlot wordt opgepikt, bezingt het verlangen naar het Geboortefeest van Jezus. De tweede stem is moeilijker te ontrafelen. Ze ondersteunt het verlangen naar Kerstmis, maar brengt vooral ook een diepere dimensie binnen. De advent reikt immers zoveel verder dan het niveau van de aftelkalender die met chocoladefiguurtjes is gevuld. Al is zo'n kalender natuurlijk wel de moeite waard, en smakelijk...
Eschatologie
Jezus brengt ons deze eerste adventszondag meteen naar dit diepere niveau in de advent, namelijk het verlangen naar de uiteindelijke terugkomst van de Heer. De eschatologie is de theologische studie van de eindtijd (in het Grieks betekent 'ta eschata' de laatste dingen). Het betreft een uiterst complexe materie, die in Jezus’ verkondiging en bij de grote profeten niettemin duidelijk aanwezig is. We kunnen het onderwerp dus niet zomaar parkeren wegens 'te moeilijk'. Zeker niet in de advent.
In onze tijden is het magische karakter van het Christendom over het algemeen tot meer aanvaardbare proporties herleid. Er was soms te veel tovenarij in onze theologische beelden en in de volksreligie geslopen. Mensen verwachtten soms de dag van gramschap en beven met grote angst. De eschatologie is niet gebaat bij rijke, angstwekkende beelden. Daar ligt immers niet de kern van de boodschap. Dan is de focus verkeerd ingesteld.
Magie
De magische beelden liggen inderdaad voor het rapen in de Schrift, maar ze vragen om een symbolisch inzicht. Een profetie is geen natuurdocumentaire. Wie beweert de Schrift voor zich te laten spreken, loopt het gevaar te vervallen in een ‘vlakke’ lezing, die voorbijgaat aan de diepte van de woorden en verhalen, en dus aan de inhoud zelf. Zeker omdat er qua verhaalvormen en symboliek 20 eeuwen liggen tussen Jezus’ woorden en ons begrip van taal, symboliek en vertelvormen.
Wanneer Jezus dus spreekt over tekenen aan de hemel en op de aarde, hoeven we niet in elke storm en in elk hevig onweer tekenen van de wederkomst te herkennen. (Lucas 21, 25-26) Er zijn christelijke contreien waar dat gedachtengoed wel telkens wordt aangegrepen. Dat is jammer. De beelden willen immers vooral een theatrale inleiding zijn om onze aandacht aan te scherpen voor een belangrijk, niet te onderschatten onderwerp, dat ons in grote mate overstijgt. Essentieel is wat ernà komt.
Ego
Er huist een gretigheid in het ongedurig en herhaald verlangen van mensen die overal tekenen in zien dat de eindtijd nabij is. De wil om de tekenen persoonlijk te herkennen en de gevolgen te willen ervaren, is eigenlijk het etaleren van vermeende ware godsvrucht. Er schuilt een onversneden egocentrisme in, namelijk het gevoel belangrijk genoeg te zijn om de eindtijd te moeten meemaken. In dit denkpatroon wordt Gods wil merkwaardig genoeg bijkomstig, hoewel dat juist de belangrijkste insteek zou moeten zijn. Het vertrekpunt hoort dus het Woord te zijn, dat God is (Johannes 1), en niet ons menselijk verlangen. Daar ligt een essentiële interpretatiesleutel voor eschatologie: alles begint en eindigt met God. Hemel en aarde zullen verdwijnen, maar zijn woorden nooit (Lucas 21, 33)
Jezus spoort ons niet aan om de eindtijd naar ons toe te trekken, maar om juist geduldig en waakzaam te zijn. (Lucas 21, 36a) Ziedaar een tweede belangrijke sleutel om te tweede stem in de adventstijd goed te herkennen. Wanneer de tijd rustig verder tikt, lopen we immers het risico om te verdwalen in tijdrovende bijkomstigheden, de zaken die er niet toe doen in de visie van Jezus en van zijn volgelingen.
Verleiding
Want ons hart kan inderdaad afstompen door de roes van afleidende en amusante bezigheden. (Lucas 21, 34a) De essentie van het leven zit niet in een smartphone of groot scherm vervat. Advent gaat niet over knipperende lichtjes en dure geschenken uitzoeken. Onze samenleving tracht ons ego voortdurend te raken en ons te verleiden om dronken te worden van plezier en genot. Deze gewaarwordingen zijn echter zo vluchtig. Het is de cyclus van de commercie, die eigenlijk een kringloop is van verzadiging, teleurstelling en vernieuwde nood...
Op zich is er niets verkeerd met verstrooiing en amusement, maar ze mogen geen doel op zich worden. Ze kunnen een aangenaam zijn ter ontspanning, maar mogen niet in de weg staan om de diepte in ons bestaan te zoeken. Ook de kleine, alledaagse zorgen van het dagelijks leven hoeven we niet uit te vergroten zodat er geen ruimte meer blijft om de zin in ons bestaan te blijven zoeken. (Lucas 21, 34b)
Waakzaam
Jezus geeft ons goede raad: wees waakzaam en bid om kracht. (Lucas 21, 36) Sta bewust in het leven: zelfbewust en Godsbewust. Laat je niet in slaap wiegen door modetrends en gewoonten. Denk na, zoek naar de essentie en blijf in gesprek met de Heer. Leg dààr je vertrouwen: bij de Heer, die je in zijn genade wijsheid schenkt. Ga niet te rade bij allerlei praatjesmakers.
Laat je vervullen door de harmonie van de advent. Verlang naar de Heer, die met Kerstmis opnieuw geboren wordt in ons hart. Verlang naar de Heer, die ooit terugkomt. God weet wanneer…