Jezus draagt Zacheüs, hoofdambtenaar bij het tolwezen en een
rijk man, op om uit de boom naar beneden te komen, “want vandaag moet Ik in jouw
huis te gast zijn”. (Lucas 19, 5) Hij nodigt zichzelf uit in het huis van
Zacheüs. Het kan opdringerig overkomen en lijkt tegen de regels van de
gastvrijheid in te gaan. Toch is dat niet zo. Jezus komt bij één van de zijnen.
Hij heeft meteen gezien dat Zacheüs op het punt van bekering staat. Daarom moet
Jezus bij Hem zijn.
- Voor de lezingen van deze zondag: klik hier.
Zichzelf uitnodigen
Ook in ons leven heeft Jezus zichzelf uitgenodigd. Onze God
is geen magische drijfkracht ver weg, en fictieve uitvinding van mensen. God is de Schepper
van al wat bestaat en in zijn schepping openbaart Hij zichzelf. Jezus nodigt
zichzelf uit, en wij kunnen zijn royaal aanbod aannemen of weigeren. Het antwoord op de Goddelijke openbaring is aan ons om te bepalen.
Hoe weet Jezus dat Zacheüs tot inzicht komt? Het antwoord is
eigenlijk eenvoudig: welke rijke tollenaar zou in een boom klimmen om toch maar
een glimp op te vangen van Jezus? Of Jezus ook de omvang van de
bekeringservaring op voorhand al kent, dat weten we niet.
Morrende menigte
De morrende menigte is een betreurenswaardige wanklank in dit verhaal. Verontwaardiging is van alle tijden en wortelt zich makkelijk in religieuze middens. Een geloofsovertuiging is altijd heel persoonlijk en soms toetst men niet genoeg af of een standpunt wel voldoende gehecht is aan de kern van de Boodschap. Een zin uit de Schrift los van zijn context vertegenwoordigt lang niet altijd het geheel.
Soms sluipen ook menselijke reacties binnen in het
geloof: een superioriteitsgevoel, competitiviteit, egocentrisme, jaloezie op de genade die anderen ten deel valt… Het zijn reacties die vaak onder de radar blijven. Ondanks het feit dat ze redelijk goed verborgen blijven, kunnen ze zich wel uiten in concrete handelingen of gedachten.
Nieuwe harmonie
Jezus nodigt zichzelf uit in het huis van Zacheüs en die
accepteert de invitatie. Jezus ziet de bekeerling en wil hem bevestigen in zijn
bekering. Daartoe moet Jezus het terrein van Zacheüs betreden, de grond waarover
Zacheüs uiteindelijk zelf beslist. Die grond, waar bedrog en winstbejag op
werden geteeld, wordt nu omgeploegd tot vruchtbare aarde voor God en zijn
Boodschap. Er ontstaat een nieuwe, herwonnen harmonie tussen de Schepper en het
schepsel, tussen de Schepper en de schepping. In het huis van Zacheüs, in zijn
persoonlijke ruimte, wordt Jezus toegelaten.
Heilige grond
Jezus moet voet zetten op Zacheüs’ persoonlijke grond. Dat is een voorwaarde voor geloof: dat Hij toegelaten wordt. Jezus behoort niet automatisch tot ons domein. Hij is de gans Andere, niet door ons gecreëerd. Wij zijn door Hém geschapen. Toch ligt de keuze bij het geschapene. Er wordt niets opgelegd. Geloof groeit in de vorm van een dialoog tussen God en mens op aarde. Je “grond” wordt “heilige grond”, je lichaam wordt een spirituele ruimte. Deze harmonie tussen Schepper en schepsel geschiedt bij Zacheüs en ook bij ons.
In onze tijden wordt geloof maatschappelijk beschouwd als een privézaak. Dat stimuleert de gedachte dat geloven iets is voor in het kerkgebouw, niet daarbuiten. Hooguit thuis ook. Verder is alles neutraal gebied. Zo werkt geloven echter niet. Geloven doe je van ganser harte. Er is geen schakelaar waarmee je je geloof aan en uit zet naargelang de omstandigheden. Zacheüs kan daarom ook niet langer de geldzuchtige tollenaar zijn en tegelijk bekeerd en devoot zijn in zijn vrije tijd.
Ego
Ons bestaan hoeft geen dramatische wending door te maken zoals bij Zacheüs. We kunnen ook een geschiedenis
van standvastig geloof kennen.
Daar schuilt een gevaar in onze tijd. Sommige mensen lijken te verlangen naar een
dramatisch geloofsverhaal, vertrekkend vanuit een negatieve situatie: “ik was
verslaafd” of “ik leefde losbandig”; naar een bijna magische persoonlijke omwenteling: “ik vond
het geloof”, “Jezus sprak tot mij” of “ik voelde Hem”. Geloof veronderstelt
geen dramatische bekering, geen heroïsch verhaal waarin het ego centraal staat.
Geloof veronderstelt inkeer, ommekeer en volharding. Dat klinkt misschien minder indrukwekkend, maar ten diepste is geloof één van de meest indrukwekkende ervaringen in een mensenleven...
Wanneer kom jij tot inkeer? Hoe ga je om met de twijfels in je geloof? Laat je Jezus toe in heel je leven?