De zondag na Pinksteren vieren we de heilige Drieëenheid.
Tijdens de Kerstkring hebben we de aankondiging en de geboorte in onze wereld en onze tijd van Gods Zoon gevierd en tijdens de Paaskring zijn lijden en sterven, zijn opstanding en hemelvaart
en de zending van de heilige Geest. Met Pinksteren wordt de Paaskring
afgesloten, de liturgische viering van het Nieuwe Verbond van God met de mensen. De 3 Goddelijke Personen zijn feestelijk aan bod gekomen. Drieëenheidszondag
vormt de plechtige conclusie: nu wordt God heel expliciet integraal aan bod gebracht: als
Vader, Zoon én heilige Geest.
- Voor de lezingen van deze zondag: klik hier.
De heilige Drieëenheid is geen theologische constructie, maar een gegeven dat Jezus ons al aanreikt, helemaal aan het einde van het Matteüsevangelie, bij het zenden van de leerlingen naar in wereld: “Doop hen in de naam van de Vader en de Zoon en de heilige Geest.” (Matteüs 28, 19b)
Het zijn de laatste woorden die Jezus tot zijn leerlingen spreekt bij Matteüs. Het feit dat dit citaat in het voorlaatste vers staat, geeft aan dat deze boodschap een belangrijke plaats hoort te krijgen in het geloof van de volgelingen van Christus: nieuwe volgelingen moeten gedoopt worden, en wel in de Naam van God, die Vader, Zoon en heilige Geest is.
Theologie
De drie Personen delen hun Goddelijk karakter. Vader, Zoon en Geest zijn verenigd, Zij zijn één en dezelfde God. Het christendom is geen tritheïsme maar blijft een monotheïstische godsdienst: één God, drie Personen. Het is geen moedwillig-ingewikkelde theologische constructie. Sinds de komst van Jezus Christus op aarde, is dit een theologische realiteit. Wanneer de Zoon over de Vader spreekt en tot Hem bidt, en later de Geest over de leerlingen blaast als hun Helper, dan kàn God niet anders dan drie Personen zijn.
Dat Drievuldigheidszondag na Pinksteren komt, wil bevestigen
dat de heilige Geest, die soms ondergewaardeerd wordt in de christelijke
theologie en geloofsbeleving, niettemin gelijkwaardig is aan de Vader en de
Zoon. Zoals er harmonie bestaat in God, zo zou er ook harmonie moeten groeien in
ons gebed en tot wie we ons biddend richten.
Het symbolum van de apostelen (vanaf 170 na Christus) en het credo van Nicea (en
Constantinopel) (325-381 na Christus) vernoemen de heilige Geest heel beknopt. De pneumatologie, de theologie
over de heilige Geest, was nog heel beperkt in de vroege Kerk.
Centraal
Dat Jezus bij zijn opdracht aan de leerlingen om volgelingen te dopen de
drie-ene God zo uitdrukkelijk vernoemt in de doopformule leert ons dat Vader,
Zoon én Geest centraal horen te staan in de christelijke leer. Het doopsel is
immers de plechtige toegangsweg tot het geloof: de doopformule benoemt dat krachtig
en summier.
Wanneer we bidden in de naam van de Vader en de Zoon en de
heilige Geest, dan bidden we overigens niet ‘namens’ hen. Ook in de doopformule wordt
geen plaatsvervangende opdracht uitgedrukt met die woorden. ‘In de naam’ betekent
dat we, gelovend in God, naderen tot de heilige Naam van God, de Heer, de Enige. (Deuteronomium 6, 4)
Die heilige Naam, die alle lof verdient, herbergt veel
titels en aansprekingen. God de Vader kennen we als Schepper, Bevrijder en
Wetgever. God de Zoon zien we als Profeet, Koning, Priester, maar ook als
Messias en Heiland. God de heilige Geest is onze Trooster, Helper en Raadgever.
En zo zijn er nog heel wat inspirerende titels die eigenschappen van God
belichten.
In-wezigheid
Die Naam van God betekent ten diepste ‘Ik ben’ (in het
Hebreeuws: ‘èjèh’). Mozes krijgt de opdracht om God aan het Volk kenbaar maken
met deze woorden: “‘Ik ben’ heeft mij gezonden naar jullie.” (Exodus 3, 14) God
die het diepste Zijn is, doel en zin van ons bestaan. Hij is de Bron van al wat is. Jezus bevestigt in het
laatste evangelievers de diepste betekenis van Gods Naam: “Zie, Ik ben met
jullie.” (Matteüs 28, 20) (in het Grieks: ‘egoo met’humoon eimi’). Gods Naam is Aanwezigheid.
God is geen statisch en onbereikbaar Zijn, maar een nabij en betrokken Met-ons-zijn, als Schepper en Bevrijder, als Verrezene en Verlosser, als Aanwezige en Inwezige. Als Vader, Zoon en heilige Geest. God is de Aanwezige, de Nabije, die ons bestaan waarde en betekenis geeft en die ons nooit in de steek laat, zelfs niet wanneer wij dat wel doen. Door Gods Nabijheid zijn wij waardevol, zijn we nooit ‘niets’ of ‘niemand’.
Mogen wij steeds blijven groeien in ons geloof in God. Mogen we Gods aanwezigheid, nabijheid en betrokkenheid steeds dieper leren te waarderen. Mogen ons inzicht en onze spiritualiteit elke dag van ons leven door nieuwsgierigheid en openheid worden verrijkt. Mogen we steeds dichter naderen tot de heilige Naam van God, die Vader is, Zoon en heilige Geest.