Hoe zou je God kunnen omschrijven? Met welk woord kan je Hem samenvatten? Vaak wordt Hij Liefde genoemd. Dat is hoegenaamd geen wollige, naïeve omschrijving. Of dat hoeft het alleszins niet te zijn. Gods Liefde is immers een voortdurende Kracht die ons richt op het goede en die ons in staat stelt om de beste versie van onszelf te worden.
Er-zijn
In het boek Exodus openbaart God zichzelf aan Mozes. Hij maakt zich kenbaar als ‘Ik ben Degene die er zal zijn’ (‘ejeh asjer ejeh’ in het Hebreeuws). (Exodus 3, 14) ‘Ik ben er’, kortweg. God noemt zichzelf Aanwezigheid, Nabijheid. Hij is met ons, elke dag. Dat is de diepste identiteit van God. Zo stelt Hij zich voor aan de Israëlieten in de woestijn op weg naar het Beloofde Land.
Gods bestaan is geen kille of zakelijke aanwezigheid, integendeel. Hij beluistert ons, staat ons bij en inspireert ons. Het is dus inderdaad zinvol om God samen te vatten als Liefde. Want dat is liefde: alles doen om het beste in de ander naar boven te brengen.
De profeet Jesaja voorspelt de komst van de Messias, van een Zoon die koninklijk zal zijn als David en eeuwig als God, wijs als een rechter en kwetsbaar als een mensenkind.
Geen idylle
Want het volk doolt rond in duisternis. Het Beloofde Land is versnipperd en verzwakt geraakt door onderlinge conflicten en onder de voet gelopen door grootmachten als de Babyloniërs en de Assyriërs, de Grieken, de Egyptenaren en de Romeinen.
Jezus wordt niet geboren in een rustig en idyllisch land. God had een ander moment kunnen kiezen. Er zijn politieke spanningen, waarbij duizenden doden vallen. Economisch wordt het land uitgebuit door hoge belastingen vanuit het keizerrijk, met corrupte tollenaars. Binnen het jodendom ontstaat een stroming die de rust wil herstellen door de Romeinen goedgunstig te zijn, maar er groeit ook een tegenbeweging die verzet wil organiseren. Nee, er is nooit echt rust in de streek. Niemand weet dat Jeruzalem weldra zal vallen en dat de tweede tempel verwoest zal worden.
Geen magie
En daar wordt een jonge vrouw zwanger en een engel vertelt haar dat ze de Zoon van God draagt. God komt niét naar de wereld om op magische wijze in te grijpen en alles zelf te veranderen. Zo werkt God niet. God zet mensen op weg. En dat doet Hij met Liefde, niet met tovenarij. Dat mogen we niet verwachten van Hem, hoewel we dat soms wel doen.
Jezus, de Messias, is Gods eniggeboren Zoon. God laat Jezus op de wereld geboren worden om te verduidelijken wat Hij met zijn Boodschap bedoelt. God wordt een Mens onder de mensen. Er bestaat geen kwetsbaarder manier om de mensen te bereiken dan als pasgeboren Kind.
Nabij
Zo bevestigt God dat Hij er is voor ons. Zo maakt Hij zijn Naam waar: ‘Ik ben er’. Want Hij is er inderdaad, en dat mogen we iedere Kerst opnieuw vieren: dat God ons niet in de steek laat. Dat Hij vrijgevig is met zijn Liefde, zelfs wanneer wij tekortschieten en twijfelen. En ook wanneer we zijn steun vragen.
Kerstmis is dankbaar vieren dat God er voor ons is en dat Hij ons nabij blijft. God is zo ver gegaan dat Hij zelfs ons bestaan heeft willen delen, kwetsbaar en klein als wij zijn.
De Kerstnacht verwelkomt alle wonderen in een oogopslag,
de eeuwigheid in één enkel moment:
zomer in kille winter, dag in donkere nacht,
hemel in aarde, God in mens.
Zo groots is het Kindje,
wiens geboorte alles bijeenbrengt.
Kerstmis verheft de aarde tot in de hemel,
en buigt de hemel tot aan de aarde.
(vertaald naar theoloog en poëet Richard Crashaw, 1612-1649)
Ik wens je een zalig Kerstfeest toe!