Gedaanteverandering: anders kijken (12-13 maart 2022)

“Zo had ik het nog niet bekeken.” Dat overkomt ons wel vaker. We hebben enkel onze zintuigen om waar te nemen en ons verstand om de informatie te verwerken. Taal beperkt ons dan weer in het benoemen van de informatie. Dat we veel meer niet of onvolledig weten dan wel, is dus evident. Uiteindelijk zitten we opgesloten in ons lichaam. Dat lichaam biedt ons verrassend veel mogelijkheden, maar begrenst ons ook. Het voelt wellicht niet als een streling van ons ego, maar dat mag de realiteit niet in de weg staan. 

• Voor de lezingen van deze zondag: klik hier.

Vooral de spirituele dimensie kan op weinig lichamelijke ondersteuning rekenen. We kunnen God niet zien, aanraken of horen spreken. En toch raakt God ons en verandert Hij ons wanneer we ons voor Hem openstellen. We kunnen het niet verklaren vanuit onze beperkte ervaring. Niettemin is de spirituele dimensie ons eigen, hoezeer mensen die soms ook negeren. Zeker op de kruispunten in het leven, zowel bij de mooiste als de droevigste momenten, borrelen de levensvragen vanuit de diepte op. Maar ook andere, soms alledaagse ervaringen brengen ons in contact met het spirituele. Dan is de spirituele dimensie dichtbij. Men kan er ongemakkelijk van wegkijken, of de dialoog aangaan. De keuze is aan ons.

Inzicht van de apostelen is veranderd

God verandert onze kijk, Hij verandert ons inzicht. De taalfilosoof Wittgenstein noemt het “seeing as”. We kijken vanuit een nieuw perspectief, dat we voorheen nog niet kenden. Hoe God onze blik verandert, is gelijkaardig aan wat verliefdheid met ons doet. We zijn plots “in de zevende hemel”. Twee mensen kijken elkaar aan en “de tijd staat plots stil”. Hoewel de klok gewoon verder tikt, is de ervaring van de tijd compleet anders. “Er zijn plots nog maar twee mensen in de ruimte,” hoewel er veel mensen aanwezig zijn. In die andere ervaring, die niet positief-wetenschappelijk van aard is, worden heel fundamentele zaken ervaren. Het is geen fantasie, maar wel een andere vorm van gewaarwording.

Christus is veranderd

Jezus wordt tijdens de transfiguratie of gedaanteverandering "Christus". Verwoordt dit verhaal het plotse inzicht van de apostelen? Hoogst waarschijnlijk wel. Zijn er elementen van realiteit in de beelden in het verhaal? Wellicht wel. Dit verhaal letterlijk lezen, is echter niet aan te bevelen. Je komt in een onnodige discussie terecht, waarin men zich afvraagt of het een visioen van de apostelen was (zoals Daniël had in de eerste lezing), of een waanbeeld misschien, of een extase of paranormale ervaring. En daar gaat de transfiguratie helemaal niet over. Dat is een gesprek naast de kwestie: het is een discussie over de verpakking, niet over het geschenk. Zeker is dat de apostelen op een andere manier kijken naar Jezus vanaf de gedaanteverandering, en dat er ook iets aan Jezus verandert op dat ogenblik: Hij wordt bevestigd als de Zoon van God. 

De gedaanteverandering is de ultieme profetie: de vooruitwijzing van Jezus naar zijn dood en verrijzenis. Hier wordt in magistrale beelden het Goddelijk karakter van Jezus bevestigd. Doordat Mozes en Elia ook aanwezig zijn, worden de Wet en de Profeten mee betrokken in het heilsplan van God met Jezus Christus. Jezus begint niets nieuws, maar staat geankerd in de traditie van het Oude (Eerste) Testament. 

Tot de kern

Zijn dood en verrijzenis zullen de vervulling zijn van het Verbond van God met zijn volk: een Nieuw Verbond. De vroegere generaties worden erin betrokken, via Mozes en Elia, en de komende generaties ook: zij hebben de keuze om Jezus te volgen en in Hem te geloven. Gods bevestigt Jezus als de Zoon van God, de Mensenzoon: “Dit is mijn geliefde Zoon, luister naar Hem.” 

Dat is de kern van het verhaal.