Vergiffenis schenken: vierhonderdnegentig keer (22 maart 2022)

Petrus stelt Jezus een interessante vraag: “Hoeveel keer moet ik mijn naaste vergiffenis schenken?” Hij doet zelfs een gokje als suggestie: “Tot zevenmaal toe?” Dat is immers al veel. Als je iemand zeven keer hebt vergeven, dan ben je al bijzonder geduldig geweest, heeft Petrus wellicht gedacht. Het antwoord van Jezus doet Petrus’ schatting in het niets wegzakken. “Tot zeventig maal zeven maal”, altijd dus. Wie zal zo lang de tel kunnen bijhouden? Niemand natuurlijk. (Matteüs 18, 21-35)

• Voor de evangelielezing: klik hier.

Veeleisende liefde

Dit is een veeleisend gevolg van het gebod van de liefde, een Goddelijke Liefde die niet donzig of pluizig is, maar die de vrucht is van hard werk in een soms kwetsende realiteit. Vergiffenis schenken, staat hoe dan ook haaks op het menselijk denken. Als iemand je iets misdoet, dan doe je bijna instinctmatig iets terug om het in evenwicht te brengen, om te score gelijk te zetten. Al was het maar om te tonen dat er niet met je te sollen valt.

Vergiffenis kan daarenboven niet halfslachtig zijn. Je kan iemand niet gedeeltelijk vergeven, of gaandeweg. Het is meteen een volledige kwijtschelding, zonder restanten.

Jezus denkt niet in termen van wraak en verweer. Hij geeft een belangrijke basisgedachte mee in het gebed dat Hij ons leert, het Onze Vader: “vergeef ons onze schulden, zoals ook wij vergeven aan onze schuldenaren”. Wij kunnen de Vader niet om vergiffenis vragen als we zelf geen moeite doen om vergiffenis te schenken. Dat zou immers inhalig zijn, enkel met het persoonlijk voordeel in het vizier.

De Koning en de dienaar

Dit sluit ook aan bij de parabel die Jezus daarna vertelt. De dienaar is de koning tienduizend talenten schuldig. Dat is niet niets. De meeste commentaren rekenen het bedrag om naar een dikke drie miljoen euro. Eigenlijk bedoelt Jezus het hoogst mogelijke bedrag. Talent is de hoogste muntwaarde, en tienduizend is het hoogst mogelijke Griekse getal. De schuld wordt geschat op “bijna oneindig”.

De koning is na de smeekbede van de dienaar verrassend genadig. Hij wordt vrijgelaten en de lening wordt teniet gedaan. Denk aan het Onze Vader: Hij bevrijdt ons van onze schuld, zoals ook wij dat doen voor onze schuldenaren. De dienaar ziet dat echter anders. Hij eist meedogenloos van een andere dienaar het bedrag dat die hem verschuldigd is: honderd denariën. Omgerekend is dat een kleine tweehonderd euro. Is dat eerlijk van die man? Is dat hoe het hoort? Nee, natuurlijk niet.

Genade voorbij de woede

De Vader bevrijdt ons van onze schuld en zo kunnen wij ook ander bevrijden uit de macht van het kwaad. Sterker nog, we doen onszelf er zelfs een gunst mee: we bevrijden onszelf van de ketens van woede en haat en winnen onze eigen vrijheid terug. De cyclus van woede en wraak wordt doorbroken. De wonde kan helen. 

Zolang de woede blijft hangen, is er immers geen kans op genezing. Woede verstijft het denken en voelen en trekt alle aandacht en energie naar zich. Voorbij de woede, in de vergiffenis, is er nieuwe vrijheid. Daar begint de cyclus van de genade. Dat is het kader waar Jezus ons in wil leren te denken en te leven. 

Dit evangeliefragment is een uitgelezen tekst om in de Veertigdagentijd tot inkeer te komen. Hoe vergevingsgezind zijn wij? Staan wij standvastig in de Liefde?