De wereld draait niet op woede, wrok en verbolgenheid, al lijkt dat soms wel zo. We zijn niet geschapen om mekaar geweld aan te doen, al klinkt de haat vaak het luidst. God legt ons de mogelijkheid voor, telkens opnieuw, om vrij en weloverwogen te kiezen voor het goede, het mooie, het zinvolle. Er is veel meer kans dat er iets goeds ontstaat uit het goede dan uit cynisme en irritatie.
- Voor de lezingen van deze zondag: klik hier.
Splinters van kwaad zoeken in de ogen van anderen terwijl je zelf rondkijkt, door balken van haat en nijd belemmerd, dat is een dwaze bezigheid. Dat spreekt voor zich. (Lucas 6, 42)
Weinig inspanning
Mensen die gedijen in het negatieve brengen weinig constructiefs voort. Hatelijk denken, spreken en handelen, is vreemd genoeg makkelijk: het vraagt namelijk niet om nuance of goede wil. Er is weinig voor nodig. Men kan eindeloos putten uit de bron van eigen frustraties en teleurstellingen. Het vraagt minder inspanning dan te speuren naar het positieve. Bovendien lijken mensen er zelfs plezier in te hebben om anderen te besprenkelen met het azijn dat hen zelf heeft verzuurd. Het lijkt vreemd, maar het is een menselijke reflex: ‘Ik een rotdag? Iedereen een rotdag!’ Het betreft een uitlaatklep om stress en frustratie af te reageren. Laten we het zure reflux noemen.
Een mens voelt zich te gauw tekortgedaan, door alles en iedereen. En de kleverige verlokking tot jaloezie is overal om ons heen. Het is belangrijk dat we ons bewust zijn van het getreiter en gesar, het geklaag en gezeur. Niet om ons erdoor te laten besmetten – verre van – maar juist om het tij te keren. Want: hoe verbeter je de wereld? Juist: door te beginnen bij jezelf. (Lucas 6, 43-44) Er zijn gelukkig voldoende andere manieren om de frustratiedruk af te laten, gezonde en opbouwende manieren: van sporten over bidden tot creatief bezig zijn...
Aanstekelijk
Gelukkig kan ook het goede aanstekelijk werken voor ieder van ons. Zoals de negativiteit de neiging heeft om te woekeren en alles te overgroeien, kan de liefde ook liefde opwekken. Het is een kwestie van niet in de cirkel van negativiteit te stappen of haar heel bewust te onderbreken. Ziedaar de inspanning die het positieve vraagt: een bewuste keuze en energie bundelen om goedheid te belichamen. En te bezielen uiteraard.
Waar het hart van vol is, daar loopt de mond van over. Deze reflux van liefde en goedheid is een bevrijding, een nieuw begin. Wanneer we de verlammende last van zwartgalligheid en getreiter van ons afgooien, is er meer energie om te bouwen aan Gods Rijk hier op aarde. Dat klinkt misschien naïef en zweverig in sommige oren. Het is echter veel lichtgeloviger te denken dat je iets goeds kunt bereiken met afgunst, nijd en haat. Het mag geen toeval zijn dat onze samenleving verzuurt naarmate ze meer comfort en luxe kent. Op zich is comfort niet eens het probleem, maar wel de spirituele benadering ervan.
Kiezen
Die spirituele benadering is algemeen een kwestie van kiezen, van de juiste prioriteiten te stellen. Als je voluit kiest voor macht en eer en bezit, dan zal je vanzelf opkijken naar hufters en schoften die zich verrijken ten koste van anderen en die alle middelen gebruiken om hun rijkdom en aanzien te verdedigen. Macchiavelli in een egocentrische karikatuur, zeg maar. Dan verdwijnen de empathie en de barmhartigheid.
In de beeldspraken van Jezus is de intentie het begin van alles. Wie goed doet, goed ontmoet. De hoopgevende nuance wint het van sarcasme. En zo ver gegrepen is dat niet, letterlijk zelfs. De goedheid is geen onbereikbaar ideaal, want het goede leeft in ons. (Lucas 6, 45) We zijn immers naar Gods beeld geschapen. (Genesis 1, 27a)
Het mag een betekenisvol opstapje zijn naar de Veertigdagentijd, die weldra aanvangt.