De geboorte van Jezus is niet zomaar een blij verhaal. De Zoon van God is geboren in een stal. Zijn moeder legde Hem te slapen in een voederbak. Geen koninklijk verblijf dus, en geen weelderige ontvangst hier op aarde. En het wordt nog erger: het kersverse gezin blijkt niet eens veilig te zijn waar ze schuilen. Jozef en Maria hebben heel wat zorgen. De geboorte van een kindje hoort een ontroerende en innemende gebeurtenis te zijn, een tijdlang mogen zweven op een wonderlijke wolk. De realiteit is best hard.
- Voor de lezingen van deze zondag: klik hier.
Politieke vluchtelingen
Herders zijn het Kindje komen eren. (Lucas 2, 15-16) Er brengen zelfs Wijzen een bezoek: ze willen de Messias ontmoeten nadat hun een ster is verschenen. (Matteüs 2, 1-2) Koning Herodes wil hen inschakelen om meer informatie in te winnen en een eventuele inbreuk op zijn gezag meteen in de kiem te kunnen smoren. De Wijzen doorzien zijn snode plan dankzij een boodschap in hun droom en laten de vorst in het ongewisse. (Matteüs 2, 3-12)
Eveneens in een droom wordt Jozef gewaarschuwd door een engel van de Heer: hij moet met zijn gezin zo snel mogelijk vluchten omdat Herodes het Kindje kwaad wil doen. (Matteüs 2, 13) Ze vluchten naar Egypte, weg uit het gebied waar Herodes macht over heeft, opdat Jezus, een klein en weerloos Kindje, niet vermoord zou worden. Vreselijk is dat. Weg uit hun land, weg van hun familie en kennissen, met een pasgeboren Kind.
Asiel in Egypte
Aldus zijn Jozef, Maria en Jezus politieke vluchtelingen die in Egypte een veilig onderkomen vinden. Zolang het niet veilig voor hen is, moeten ze uit hun eigen streek wegblijven. (Matteüs 2, 14-15) Al vanaf het begin hangt er een gevoel van onveiligheid, van onrecht in Jezus' aardse bestaan. Koning Herodes is een hardvochtige vorst. Wanneer hij verneemt dat de Wijzen hem zijn ontlopen, laat hij alle jongetjes van 2 jaar en jonger in de ruimte omgeving van Betlehem ombrengen. (Matteüs 2, 16) Als illustratie van een terreurbeleid kan dat tellen.
Ze zijn dus op het nippertje kunnen vluchten. In Egypte zijn ze veilig. Ze mogen er verblijven en worden niet weggejaagd of slecht behandeld. Er is geen protestcomité opgericht om hen terug te sturen. Er is geen politiek lobbywerk gebeurd om hen weg te krijgen. Was dat wel het geval geweest, dan zou het ook zeker uitgebreid beschreven zijn bij Matteüs. Het zou immers relevante informatie geweest zijn.
Verhaal op maat
Het blijft een merkwaardige kronkel te denken dat je overtuigd christen kan zijn en principieel onverdraagzaam tegelijk. Jezus' Boodschap puilt zowat uit van de verwijten tegen farizeeën die neerkijken op anderen en iedereen zelfgemaakte regels opleggen. (Johannes 8, 3-11 en 15 - Johannes 9, 1-23 - Matteüs 23, 1-33 - Lucas 6, 1-11) Jezus is evenmin mals voor wie welstellend is en al te veel gehecht is aan bezit en geld. (Lucas 16, 19-30 - Lucas 18, 25 - Matteüs 19, 16-24 - Marcus 10, 17-25)
Wanneer we als christenen voluit voor economische motieven gaan bij het beslissen of vluchtelingen welkom zijn in ons midden of niet, dan is dat niet te rijmen met de blijde Boodschap. Jezus, de Zoon van God, heeft zijn tocht naar Jeruzalem kunnen volbrengen juist omdat men Hem in Egypte heeft onthaald als vluchteling.
Wanneer mensen hun land verlaten omdat het gezag hen naar het leven staat, wanneer mensen met hun kroost en hooguit enkele bezittingen een weg naar het onbekende aanvatten, dan zijn ze kwetsbaar en radeloos. Laten we dat in deze dagen indachtig zijn.