Wondere dingen gebeuren met Kerstmis. De herders schrikken
van de verschijning van de engel van de Heer in het holst van de nacht. (Lucas
2, 9) “Ze verschieten zich een bult”, zegt men in het West-Vlaams. In Antwerpen
is dat “ne floeren aap”. Misschien is het Noord-Nederlandse “apelazarus” nog
de beste omschrijving voor hun toestand. Hoe dan ook: veel tijd om te bekomen, krijgen ze
niet.
- Voor de lezingen van deze zondag: klik hier.
De engel geeft hun meteen een duidelijke zending. Hij draagt
hun op om vanuit de velden naar Betlehem te gaan en er de Messias te ontmoeten:
een pasgeboren Kind, liggend in een voederbak. (Lucas 2, 12) Ze geloven in de
Heer en verwachten de Messias. Hun zending nemen ze dan ook ernstig.
Zonder twijfel
Wij lezen spontaan misschien wat te haastig doorheen deze
passage. Hun Messias, zo wordt hun verkondigd, zal in een voederbak liggen: niet
bepaald een vorstelijk decor. Het is een wonder dat ze de boodschap van de
engel voor waar aannemen en spontaan geloven dat de Messias is geboren. Een
farizeeër of Schriftgeleerde had in een deuk gelegen van het lachen. God die
zijn Eniggeboren Zoon in een voederbak laat slapen, stel je voor!
De herders twijfelen niet. Ze gaan naar Betlehem, groeten de
Messias en spreken over wat hun is verteld. Ze loven en prijzen God om alles wat hun
gezegd is en omdat het werkelijk is gegaan zoals de engel heeft gezegd. (Lucas
2, 20) De vreugde van Kerstmis is bijzonder groot in hun harten.
Samenbrengen
Maar Maria, die pas bevallen is van haar Zoon, is nog het
meest onder de indruk. Ze laat het allemaal gebeuren: de geboorte, het bezoek
van de herders, en dan de wijzen uit het Oosten. Maria zal nog veel smart in
haar leven ontmoeten, maar dit is een gelukzalige tijd voor Moeder Maria, ook
al ligt haar Zoon in een voederbak en zitten ze niet in een knusse, warme
kamer.
Maria bewaarde al deze woorden in haar hart en bleef er over
nadenken. (Lucas 2, 19) Misschien nog wat dichter tegen de Griekse tekst: “Maria
koesterde dit alles in haar hart.” Hiermee is één woord nog niet opgenomen in
de vertaling. Maria doet dit “samenbrengend” (in het Grieks: “sumballoesa”).
Op belangrijke momenten in een mensenleven resoneren verschillende niveaus tegelijk. Wat er gebeurt, komt op verschillende manieren tegelijk tot uitdrukking. Er zit symboliek in verweven. Niet toevallig herken je dat woord ook in het Griekse “sumballoesa”. Er klinken meerdere registers tegelijk, teveel om ze van elkaar te onderscheiden en volledig te begrijpen. Maria brengt alle indrukken bij mekaar en denkt er over na, wellicht met een glimlach op haar gelaat.
Zoals gevraagd
Vervolgens wordt haar Zoon besneden en krijgt Hij de naam Jezus
toegekend. De geldende regels van dat ogenblik worden gevolgd. Jezus wordt
Joods opgevoed. Hij is geen uitzondering, Hij groeit op binnen de traditie van
het Volk Gods. Ook Gods wens, bij monde van de engel Gabriël, wordt ingewilligd: zijn naam wordt Jezus.
De naam Jezus (in het Hebreeuws: “Jeshoe-aa”) betekent: “God
redt”. Matteüs helpt ons hier op weg: “want Hij zal het Volk bevrijden van haar
schuld.” (Matteüs 1, 21).
Droevig randje
De “Je” verwijst naar het begin van het Tetragram, het Hebreeuwse
vierletterwoord JHWH dat als “Jahweh” uitgesproken kan worden, maar dat
eigenlijk zo heilig is in de Joodse traditie dat de naam niét wordt
uitgesproken. In de plaats zegt men "Adonai": de Onuitspreekbare. “Shoe-aa” betekent: een reddende
roep om hulp. Daarmee is meteen al duidelijk verwezen naar de Goede Week,
midden in de blijdschap van Kerstmis. Ook de oude Simeon, die niet zou sterven
voordat hij de Messias heeft ontmoet, zet Maria met haar beide voeten op de
grond. (Lucas 2, 34-35)
Toch heeft de vreugde om de geboorte van de Messias de bovenhand. En zo hoort het ook. Onze Redder is in deze wereld geboren om Gods Woord te verkondigen en om ons te bevrijden!
Laat deze blijdschap ons meer dan ooit in het jaar 2023 inspireren!